Hangi İlçeler İl Olabilir, İl Olması Gereken İl Olacak İlçeler

İl olması gereken ilçeler nelerdir, hangi ilçeler öncelikle il olmalıdır, il olmayı bekleyen ilçeler hangileridir? Siyasetçilerin en sevdiği vaatlerden biridir, bazı ilçelere il olma sözü vermek. Veya bir zamanlar öyleydi. Siyasetçiler her seçimden önce bazı  büyük ilçelere il olma sözü verir, seçimden sonra ise bazısı  için sözünde durur bazısı için durmazdı. Bu şekilde uzun bir süre 67’de kalan il sayımız özellikle 1980-2000 arasındaki politikalarla 81’e dayandı.

İl Olma Kriterleri

Aslına bakılırsa, kamu idaresi sistemimizde il olma şartları üç ana eksende şekillenmekte. Bunlar: Ekonomik şartlar, kamu hizmetlerinin durumu ve coğrafi koşullar. Bu temel kriterler çerçevesinde il olacak bir ilçenin; nüfus, mevcut şehirleşme ve ulaşım durumu, hinterlandı, ekonomik çeşitliliği ve eğitim durumu gibi birçok göstergesinin değerlendirilmesi gerekiyor. Gelgelelim ülkemizde birçok alanda yaşanan özensizlik ve keyfilik uzun dönem kamu idaresinde de kendini hissettirdi. Geçmiş dönemlere baktığımızda her bir ilçemizin il olma sürecinin de birbirinden farklı olduğunu görüyoruz. Örneğin Şırnak, Batman gibi illerimiz bulundukları coğrafyanın özel koşullarının etkisiyle il olabilmişken, Düzce ise yaşamış olduğu büyük deprem felaketinden sonra çabuk kalkınabilmesi için il yapılmıştı. Karaman, Kırıkkale ve Aksaray’ın il olmasında siyasi kaygılar ve zamanın Başbakanı Turgut Özal’ın kişisel gayretleri etkili olmuştur. Siyasetçilerin bir ilin kaderini tersi şekilde belirledikleri de olmuş, siyasi beklentileri karşılamayan iller yöneticiler tarafından ilçeye dönüştürülerek cezalandırılmıştır. Bunlardan en bilineni Osman Bölükbaşı’nı bağımsız milletvekili olarak seçen Kırşehir’in 1954’te ilçe yapılarak Nevşehir’e bağlanmasıydı. Kırşehir tekrar il olabilmek için Osman Bölükbaşı’nın 1957’de hapse girmesini beklemiştir.
1999’dan beri hiçbir ilçe il yapılmamış olmasına rağmen, bazı ilçelerin il olma yönünde yaptıkları kuvvetli lobi devam etmektedir. Yakın bir zamanda Cizre ve Yüksekova’nın il olabileceği gündeme gelmiş daha sonra böyle bir düşünce olmadığı yönünde resmi bir açıklama yapılmıştır. 2005 yılında yapılan bir çalışmada ise aralarında İskenderun, Salihli, Alanya, Polatlı, Beyşehir, Ceyhan gibi ilçelerin de olduğu 19 ilçenin il yapılarak il sayısının 100’e tamamlanması ile alakalı bir önerge sunulmuş ama kabul görmemiştir.
Son Söz: Kamu idaresinde kaynak verimliliğini sağlayabilmemiz açısından il sayısını belirlerken ilçelerin lobi yapma gücü ve siyasi getirisinden ziyade objektif kriterleri göz önünde bulundurmanın vakti geldi geçiyor gibi.

En çok nerenin il olmayı  hak ettiği sorusunun cevabı her ne kadar göreceli de olsa mevcut durumda en çok il olmayı hak eden ilçeleri sizin için sıraladık:

1. Alanya
2. Elbistan
3. Ereğli
4. Bandırma
5. Fethiye
6. Çorlu
7. Ceyhan
8. Akhisar
9. Kozan
10. Salihli
11. Anamur
12. Polatlı
13. Ödemiş
14. Edremit
15. Beyşehir